Wojewódzki Sąd Administracyjny: Skarga oddalona

Decyzja WSA zakończyła wielomiesięczny spór prawny między organizacjami ekologicznymi a GDOŚ oraz Zarządem Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Po analizie dowodów sąd stwierdził, że postępowanie administracyjne było zgodne z przepisami. „Nie stwierdzono uchybień w procedurze” – wyjaśniła sędzia Anita Wielopolska, podkreślając, że obie strony miały możliwość zgłaszania uwag, a GDOŚ rzetelnie je rozpatrzyła. Zarząd Portów uzupełnił raport środowiskowy o dodatkowe dane, spełniając wymogi proceduralne.

W marcu 2025 roku decyzja o budowie głębokowodnego terminala kontenerowego w Świnoujściu rozgrzała debatę o przyszłości polskiej gospodarki morskiej, jak i o granicach ochrony środowiska. W odpowiedzi na decyzję Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ), która dała zielone światło dla realizacji jednej z największych inwestycji portowych w Polsce, organizacje ekologiczne z Polski i Niemiec – Lebensraum Vorpommern z wyspy Uznam oraz Stowarzyszenie Zielone Wyspy Świnoujście – złożyły skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

W połowie maja 2025 roku, sąd wydał decyzję, która miała kluczowe znaczenie dla dalszego przebiegu projektu. Oddalił on skargi, argumentując, że GDOŚ, przy wydaniu decyzji środowiskowej, nie uchybił obowiązującym przepisom prawa. Choć wyrok nie jest prawomocny i stronom przysługuje prawo odwołania się do Naczelnego Sądu Administracyjnego, ta decyzja może okazać się przełomowa. Ale jak pogodzić interesy ochrony środowiska z potrzebą rozwoju? Czy zrównoważony rozwój to rzeczywiście tylko słowa, czy rzeczywistość?

Decyzja sądu była odpowiedzią na wielomiesięczną batalię prawną, która rozgrywała się na linii polsko-niemieckiej. Z jednej strony organizacje ekologiczne z Niemiec i Polski, z drugiej zaś GDOŚ i Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, odpowiedzialny za inwestycję. Po wnikliwej analizie materiałów dowodowych, sąd doszedł do wniosku, że instytucje odpowiedzialne za wydanie decyzji środowiskowej, w tym GDOŚ, wykonały swoje obowiązki zgodnie z przepisami.

„W wyniku analizy obszernego materiału dowodowego, sąd uznał, że w postępowaniu administracyjnym nie doszło do żadnych nieprawidłowości” – tłumaczyła sędzia Anita Wielopolska w uzasadnieniu wyroku. Podkreśliła również, że zarówno organizacje ekologiczne, jak i inwestor, mieli możliwość zgłoszenia swoich uwag na każdym etapie postępowania, a odpowiedzi na te uwagi zostały starannie opracowane.

Z kolei przedstawiciele GDOŚ zapewnili, że wszystkie zarzuty zgłoszone przez organizacje ekologiczne zostały szczegółowo przeanalizowane i uwzględnione w dalszym procesie oceny oddziaływania inwestycji na środowisko. Inwestor z kolei – Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście – w odpowiedzi na złożone wnioski, uzupełnił raport o dodatkowe informacje, które zostały przekazane do GDOŚ.

Choć wyrok sądu spotkał się z aprobatą inwestorów, nie brakowało również głosów krytycznych. Przedstawiciele organizacji ekologicznych podkreślają, że budowa terminala kontenerowego na tak dużą skalę może mieć negatywne konsekwencje ekologiczne – zwłaszcza dla lokalnych ekosystemów i bioróżnorodności regionu. Zwracają uwagę, że choć procedura oceny oddziaływania na środowisko miała miejsce, to nie zawsze wszystkie zagrożenia były wystarczająco uwzględnione.

„Nie można zapominać o tym, że projekt w Świnoujściu to projekt, który ma wpływ na cały region Bałtyku, a nie tylko na polski fragment wybrzeża” – mówi dr Ewa Kwiatkowska z Fundacji Zielone Horyzonty. „Terminal kontenerowy, mimo zapewnień inwestora, może stanowić zagrożenie dla ekosystemów morskich, zwłaszcza w kontekście zmian klimatycznych i ich wpływu na Bałtyk.”

Z drugiej strony, przedstawiciele samorządu i przemysłu morskiego wskazują, że projekt terminala to ogromna szansa na rozwój gospodarki regionu, który może stać się ważnym węzłem komunikacyjnym, zwiększającym konkurencyjność polskich portów. „Świnoujście to kluczowe miejsce dla polskiego transportu morskiego. Terminal kontenerowy to inwestycja, która może przynieść korzyści nie tylko dla Szczecina i Świnoujścia, ale również dla całej gospodarki morskiej w Polsce” – mówi Tomasz Kowalski, ekspert ds. transportu morskiego.

Ostateczny wyrok sądu pozostaje w rękach Naczelnego Sądu Administracyjnego, ale już teraz warto zadać pytanie: jak pogodzić rozwój z odpowiedzialnością za środowisko? Polska gospodarka morską potrzebuje takich projektów, które umożliwią dalszy rozwój infrastruktury, ale także zachowanie zasobów naturalnych dla przyszłych pokoleń.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę na fakt, że decyzja sądu podkreśla znaczenie procedur prawnych i ich przestrzegania, co może stanowić istotną lekcję dla przyszłych inwestycji. Choć proces oceny wpływu na środowisko w tej sprawie wydaje się zgodny z prawem, nie można zapominać, że niektóre projekty wymagają dalszej refleksji nad ich rzeczywistym wpływem na naturę.

Czy możliwe jest zrealizowanie inwestycji, które będą służyły gospodarce, ale nie zagrażały przyszłości ekosystemów? Decyzja sądu przypomina, że nie chodzi tylko o ocenę papierową – chodzi o to, jak inwestycje takie będą realizowane i kontrolowane w czasie ich rozwoju.

Choć wyrok dotyczy sprawy krajowej, nie można zapominać, że projekt budowy terminala ma również wymiar międzynarodowy. Niemiecka organizacja Lebensraum Vorpommern złożyła skargę, argumentując, że decyzja środowiskowa może wpłynąć nie tylko na polskie, ale także niemieckie wybrzeże Bałtyku. Oznacza to, że kwestie ochrony środowiska stają się przedmiotem współpracy, ale również napięć międzynarodowych.

„Polska i Niemcy muszą współpracować w kwestiach związanych z ochroną Bałtyku. Nasze interesy nie są sprzeczne, lecz współzależne. W tym przypadku jednak brak konsensusu może prowadzić do niepotrzebnych napięć” – twierdzi prof. Karsten Müller z Uniwersytetu w Greifswaldzie, ekspert w zakresie polityki ochrony środowiska w regionie Bałtyku.

Oddalenie skarg przez Wojewódzki Sąd Administracyjny to krok w stronę realizacji jednego z kluczowych projektów infrastrukturalnych w Polsce. Niemniej jednak, w obliczu tak dużych inwestycji, pojawia się pytanie o przyszłość zrównoważonego rozwoju. W kontekście decyzji sądu, kluczowe staje się, by przyszłe projekty były realizowane w sposób odpowiedzialny i transparentny, nie tylko dla interesów gospodarczych, ale także z myślą o ochronie naszego wspólnego środowiska.

Terminal w Świnoujściu ma potencjał, by być symbolem nowoczesnej Polski – rozwiniętej gospodarki morskiej, ale również Polski, która potrafi zachować balans pomiędzy postępem a ochroną natury.