Jarosław Kaczyński proponuje rząd techniczny. Czy taki gabinet ma szansę powstać?

Po przegranych przez Rafała Trzaskowskiego wyborach prezydenckich, Jarosław Kaczyński – prezes Prawa i Sprawiedliwości – zaskoczył opinię publiczną propozycją powołania rządu technicznego. Zdaniem lidera PiS, wynik wyborów to „czerwona kartka” dla obecnej koalicji rządzącej, a najlepszym rozwiązaniem dla kraju byłoby oddanie władzy w ręce apolitycznych ekspertów. Choć pomysł może brzmieć rozsądnie w obliczu narastających sporów politycznych, jego realna realizacja wydaje się obecnie mało prawdopodobna.

Co zaproponował Jarosław Kaczyński?

W wystąpieniu po ogłoszeniu wyników wyborów prezydenckich, Kaczyński ocenił, że społeczeństwo wyraziło głęboki brak zaufania wobec obecnego układu władzy. W jego opinii, odpowiedzią na ten sygnał powinno być powołanie technicznego rządu złożonego ze specjalistów – osób niepowiązanych z bieżącymi sporami partyjnymi.

– Potrzebujemy rządu apolitycznego, rządu specjalistów, który skupi się na rozwiązaniach merytorycznych, a nie na sporach ideologicznych – mówił prezes PiS.

Zaapelował też do wszystkich ugrupowań politycznych o ponadpartyjne poparcie tej inicjatywy. Do pomysłu odniósł się na razie jedynie Sławomir Mentzen, lider Konfederacji, który zaproponował spotkanie w celu omówienia szczegółów.

Czym jest rząd techniczny?

Rząd techniczny to gabinet powołany nie w oparciu o zwycięstwo wyborcze konkretnej partii, lecz złożony z ekspertów i specjalistów, których zadaniem jest sprawne zarządzanie państwem, często w okresie kryzysu. W teorii taki rząd działa niezależnie od bieżącej polityki i koncentruje się na gospodarce, reformach i porządkowaniu instytucji państwowych.

W Polsce praktycznie nie mamy doświadczenia z funkcjonowaniem rządów technicznych. Najczęściej przywoływanym przykładem jest gabinet Marka Belki z 2004 roku, który został powołany po upadku rządu Leszka Millera. W 2013 roku PiS proponował już podobne rozwiązanie, z Piotrem Glińskim jako kandydatem na premiera rządu technicznego, ale wówczas propozycja nie zdobyła większości w Sejmie.

Czy rząd techniczny ma dziś szansę na poparcie w Sejmie?

Aby rząd – techniczny czy nie – mógł zostać powołany, musi uzyskać wotum zaufania od co najmniej 231 posłów. W obecnym układzie parlamentarnym taki scenariusz wydaje się bardzo trudny do realizacji.

• Koalicja rządząca (PO, Trzecia Droga, Lewica) nie wykazuje żadnego zainteresowania rezygnacją z władzy na rzecz apolitycznych ekspertów. Wręcz przeciwnie – po wygranych wyborach prezydenckich czują się umocnieni społecznie i nie planują żadnych radykalnych zmian.

• Konfederacja, choć otwarta na rozmowy, posiada jedynie kilkunastu posłów. Ich wsparcie nie wystarczy do stworzenia większości, chyba że doszłoby do bardzo nietypowej i szerokiej koalicji, obejmującej PiS, Konfederację i część posłów niezrzeszonych lub niezadowolonych z obecnego układu.

• Polska 2050 i PSL również nie wykazują zainteresowania scenariuszem technicznym. Co więcej, takie rozwiązanie mogłoby zaszkodzić ich wizerunkowi jako sił centrowych, które promują stabilność i kontynuację reform.

Polityczna gra czy realna propozycja?

Warto zadać pytanie, czy propozycja Jarosława Kaczyńskiego nie jest jedynie taktycznym manewrem. Po przegranej w wyborach prezydenckich i utracie wpływu na urząd głowy państwa, PiS szuka nowych dróg odzyskania inicjatywy politycznej. Rząd techniczny – nawet bez szans na realne powołanie – może pełnić funkcję hasła mobilizującego elektorat oraz próbą wykreowania PiS jako partii odpowiedzialnej i otwartej na współpracę ponad podziałami.

Nie można jednak wykluczyć, że w obliczu kolejnych kryzysów społecznych lub ekonomicznych (np. związanych z finansami publicznymi, bezpieczeństwem energetycznym czy napięciami międzynarodowymi), pomysł technicznego rządu powróci w debacie publicznej z większą siłą.

Podsumowując

Pomysł powołania rządu technicznego zgłoszony przez Jarosława Kaczyńskiego to interesujący element gry politycznej w Polsce. Choć wpisuje się w potrzebę większej stabilności i kompetencji w życiu publicznym, obecny układ sił w Sejmie sprawia, że propozycja ta jest na razie mało realna. Wydaje się, że to raczej próba odzyskania politycznej narracji niż przygotowanie do rzeczywistej zmiany władzy.