Akt oskarżenia wobec żołnierza za strzały na granicy polsko-białoruskiej: Sprawa, która wstrząsnęła opinią publiczną.

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Prokuratura Okręgowa w Warszawie skierowała do Wojskowego Sądu Garnizonowego akt oskarżenia przeciwko żołnierzowi, który w marcu 2024 roku oddał strzały ostrzegawcze wzdłuż granicy polsko-białoruskiej. Śledczy zarzucają mu przekroczenie uprawnień oraz stworzenie zagrożenia dla życia i zdrowia innych żołnierzy, funkcjonariuszy Straży Granicznej oraz migrantów. Sprawa, która ujrzała światło dzienne w połowie 2024 roku, wywołała gorącą debatę polityczną i społeczną, stając się symbolem złożonych problemów związanych z ochroną granicy, zasadami użycia broni przez służby mundurowe oraz polityką migracyjną.

Incydent w Dubiczach Cerkiewnych.

Do zdarzenia doszło 25 marca 2024 roku w okolicach Dubicz Cerkiewnych w województwie podlaskim, niedaleko granicy z Białorusią. Jak wynika z ustaleń prokuratury, żołnierz oddał 12 strzałów z broni służbowej wzdłuż drogi granicznej, gdzie znajdowała się grupa osób, w tym nielegalni migranci, funkcjonariusze Straży Granicznej oraz inni żołnierze. Według śledczych, sposób oddania strzałów naruszył zasady użycia broni palnej, narażając osoby obecne na miejscu na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Prokuratura podkreśla, że działania żołnierza były niezgodne z procedurami, a strzały nie spełniały kryteriów strzałów ostrzegawczych, ponieważ były skierowane w stronę grupy osób.

Zawiadomienie o incydencie złożył dowódca Wojskowego Zgrupowania Zadaniowego Podlasie, a kluczowym dowodem w sprawie stały się nagrania z systemu kamer perymetrycznych. Materiał wideo został poddany szczegółowym analizom przez biegłych z zakresu rekonstrukcji 3D, badań wizyjnych oraz balistyki, co pozwoliło na odtworzenie przebiegu wydarzeń. Czynności procesowe w sprawie prowadziła Żandarmeria Wojskowa.

W odrębnym postępowaniu prowadzono śledztwo wobec drugiego żołnierza, również podejrzanego o przekroczenie uprawnień. Jednak na podstawie opinii biegłych ustalono, że znajdował się on na linii oddawanych strzałów, co czyni go pokrzywdzonym w rozumieniu przepisów procedury karnej. W rezultacie postępowanie przeciwko niemu zostało nieprawomocnie umorzone.

Burza polityczna i społeczna.

Gdy sprawa wyszła na jaw w czerwcu 2024 roku, stała się przedmiotem intensywnych dyskusji w mediach i na scenie politycznej. Ujawnienie faktu zatrzymania trzech żołnierzy (jednemu ostatecznie nie postawiono zarzutów) w związku z oddaniem strzałów ostrzegawczych wywołało oburzenie wśród części opinii publicznej oraz w środowisku wojskowym. Media, w tym portal Onet, opisywały, jak żołnierze zostali „zakuci w kajdanki” i potraktowani jak przestępcy, co wywołało falę krytyki pod adresem rządu i organów ścigania.

Premier Donald Tusk oświadczył wówczas, że postępowanie prokuratury i Żandarmerii Wojskowej wobec żołnierzy „budzi uzasadniony niepokój i gniew ludzi” i zapowiedział szybkie wyjaśnienie sprawy. Prezydent Andrzej Duda określił zatrzymanie żołnierzy jako „bulwersujące” i wyraził zdziwienie opóźnieniem w informowaniu opinii publicznej przez rząd. Zapowiedział również zwołanie Rady Bezpieczeństwa Narodowego, by omówić kwestie związane z bezpieczeństwem granic.

Opozycja, w szczególności politycy Prawa i Sprawiedliwości, ostro krytykowała rząd, domagając się dymisji szefa Ministerstwa Obrony Narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza, a nawet premiera Tuska. Posłowie PiS przeprowadzili kontrolę poselską w MON i Ministerstwie Sprawiedliwości, pytając o liczbę postępowań karnych dotyczących działań służb na granicy z Białorusią od lipca 2021 roku. Sprawa stała się także elementem kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego, podsycając debatę na temat ochrony granic i odpowiedzialności karnej żołnierzy.

Reakcje w mediach społecznościowych

Na platformie X sprawa również wywołała emocje. Użytkownicy wyrażali oburzenie decyzją prokuratury, zarzucając władzom brak wsparcia dla żołnierzy chroniących granice. Jeden z postów stwierdzał: „Ten kraj to żart. Jest akt oskarżenia wobec żołnierza, który w marcu 2024 r. oddał strzały ostrzegawcze przy granicy z Białorusią” (

@krulbijedame

). Inny użytkownik pisał: „Minęły wybory? To już można niszczyć polskich żołnierzy!” (

@DariuszMatecki

). Z kolei niektórzy komentatorzy, jak

@SliwkaAndrzej

, sugerowali polityczne motywy działania prokuratury, łącząc sprawę z ministrem sprawiedliwości Adamem Bodnarem.

Incydent z marca 2024 roku wpisuje się w szerszy kontekst kryzysu migracyjnego na granicy polsko-białoruskiej, który trwa od 2021 roku. W tym czasie odnotowano tysiące prób nielegalnego przekroczenia granicy, często połączonych z agresywnymi działaniami migrantów, takimi jak rzucanie kamieniami czy uszkadzanie zapory granicznej. W maju 2024 roku w Dubiczach Cerkiewnych doszło do tragicznego zdarzenia, gdy żołnierz Mateusz Sitek został śmiertelnie raniony nożem przez migranta próbującego sforsować granicę. To wydarzenie dodatkowo zaostrzyło debatę na temat bezpieczeństwa służb i zasad użycia broni.

W odpowiedzi na rosnące napięcia, 31 sierpnia 2024 roku weszła w życie ustawa wspierająca działania żołnierzy i funkcjonariuszy na granicy. Przepisy te regulują m.in. możliwość użycia broni przez służby w określonych sytuacjach oraz zapewniają pomoc prawną mundurowym w razie postępowań karnych związanych z użyciem broni. Wprowadzono także zapis wyłączający odpowiedzialność karną za czyny popełnione w obronie granicy w szczególnych okolicznościach.

Akt oskarżenia skierowany do Wojskowego Sądu Garnizonowego w Warszawie otwiera kolejny etap w tej kontrowersyjnej sprawie. Oskarżonemu żołnierzowi grozi do trzech lat pozbawienia wolności za przekroczenie uprawnień oraz narażenie innych osób na niebezpieczeństwo. Proces może rzucić nowe światło na granice odpowiedzialności służb mundurowych w sytuacjach kryzysowych oraz na skuteczność nowych przepisów chroniących żołnierzy.

Sprawa ta nadal budzi pytania: czy żołnierze mają wystarczające wsparcie prawne i instytucjonalne w obliczu trudnych warunków na granicy? Czy obecne procedury dotyczące użycia broni są adekwatne do realiów kryzysu migracyjnego? I wreszcie, jak państwo powinno równoważyć ochronę granic z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo wszystkich osób, w tym migrantów? Odpowiedzi na te pytania będą miały kluczowe znaczenie nie tylko dla rozstrzygnięcia tej sprawy, ale także dla przyszłych działań polskich służb na granicy.